BUDOWA GEOLOGICZNA MASYWU MURUŃSKIEGO

Masyw Muruński zawiera szereg rzadkich i mineralogicznie nietypowych skał. Te tajemnicze skały zawierają zbiorowiska czaroitu, a także nietypowe karbonatyty i ultramaficzne żyły alkaliczne bogate w Ba-Sr, określane jako lamproity lub lamprofiry.
Czaroityty występują w około 25 miejscach wzdłuż południowego brzegu intruzji Mały Murun.
Potasowo-alkaliczny Masyw Muruński jest jednym z największych występujących w tarczy ałdańskiej we wschodniej Syberii, oraz jest częścią regionu muruńskiego w północno-zachodniej tarczy ałdańskiej. Masyw Muruński i jego aureole fenitu zajmują łączną powierzchnię około 150-180 km2 na obecnym poziomie erozji. Kompleks obejmuje cztery odrębne ciała intruzywne, w tym Wielki Murun, Mały Murun, Dagaldyn i Kedrovyi (Cedar). Mały Murun jest największą (ok. 48 km2) i najlepiej poznaną z tych intruzji.
Kredowy magmatyzm alkaliczny na Murunie jest ograniczony do kontaktu pomiędzy archaicznym fundamentem krystalicznym tarczy ałdańskiej i górnym proterozoiczno – kambryjskim basenem sedymentacyjnym. Większość autorów uznaje następujące główne etapy intruzji w muruńskim plutonie: klinopiroksenit, melasjenit i szonkinit, sjenito-porfiry, sjenity alkaliczne, kalsylit i sjenity pseudoleucytowe, sjenity nefelinu, fonolity i trachyty, żyły niezgodne skał agpaitowych i minety oraz karbonatyty Poszczególne wielofazowe intruzje wskazują na niewielkie lub brak dowodów różnicowania magmowego.
Z kilkoma wyjątkami, skały Masywu Muruńskiego mają wyraźnie potasowy charakter, o stosunku atomowym K do Na osiągającym 14 w niektórych jednostkach petrograficznych. Niektóre odmiany skał nośnych kalsilitu wykazują niezwykłe cechy odnośnie tekstury, a ich lokalnie używane nazwy nie są znane większości zachodnim petrologów. Należą do nich analogi kalsilitu: urtytowe melteigity i juwity, a także masywne skały pseudoleucytowe, w których leucyt został zastąpiony przez agregacje kalsilitu oraz skalenia potasowego. Warto zauważyć, że niektóre odmiany skał z Masywu Muruńskiego były opisywane przez różnych autorów jednak występowały pod różnymi nazwami.
Masyw został odkryty przez geologa W.G. Dietmara w latach 1930-1940. Od tego czasu dziesiątki naukowców z różnych instytucji badawczych zaangażowały się w badania geologiczne masywu. W miarę postępu badań, złożoność sytuacji geologicznej i tektonicznej stawała się coraz bardziej widoczna. Masyw Muruński jest prawdopodobnie najbardziej znany z szeregu skał fenitowych bogatych w wapń, które powstały z proterozoicznych piaskowców węglowych. Na początku lat 60-tych, w fenicie odkryto wiele nowych minerałów o nietypowym składzie i strukturze. Wielu z nich, w tym czaroitu, czy frankamenitu powszechnie występujących w skałach masywu, nie znaleziono dotąd w żadnym innym miejscu na świecie.
Wśród geologów nie ma zgodności odnośnie składu magmy rodzicielskiej, sposobu rozwijania się intruzji w czasie, oraz w odniesieniu do relacji genetycznych pomiędzy poszczególnymi seriami petrograficznymi. Obecnie istnieją dwa główne poglądy na temat ewolucji Masywu Muruńskiego. Według pierwszego, masyw powstał jako warstwowy lopolit w wyniku różnicowania magmowego. Alternatywna koncepcja sugeruje, że poszczególne fazy intruzywne były umieszczane niezależnie jako szereg ciał plutonicznych i hipabisalnych.